Tính đến tháng 3, ông An đủ 59 tuổi, đóng BHXH được 35 năm. Hiện sức khỏe của ông An đang rất yếu, kết quả giám định cho thấy bị suy giảm sức khỏe 63% nên ông lo mình có thể mất sớm, ảnh hưởng đến quyền lợi BHXH.
Do đó, ông muốn hỏi là thời điểm này mình đã đủ điều kiện nghỉ hưu sớm hay chưa? Nếu đủ thì mức lương hưu của ông là bao nhiêu?
Tuy nhiên, ông lo lắng tương lai mình không sống thọ để hưởng lương hưu nên muốn hỏi mình có thể hưởng chế độ BHXH một lần hay không và được nhận bao nhiêu tiền? Việc nhận BHXH một lần có lợi hơn khi ông lãnh lương hưu và qua đời sớm không?
Trường hợp tệ nhất, ông An không qua khỏi bạo bệnh và qua đời khi chưa kịp nhận BHXH một lần, thân nhân lại không có ai đủ điều kiện hưởng trợ cấp tuất hằng tháng thì BHXH sẽ giải quyết chế độ như thế nào?
Đang bệnh nặng thì nên nghỉ hưu sớm hay rút BHXH một lần (Ảnh minh họa: Hữu Khoa).
Theo BHXH Việt Nam, Khoản 1 và Khoản 2 Điều 5 Nghị định số 135/2020/NĐ-CP ngày 18/11/2020 quy định tuổi nghỉ hưu năm 2024 đối với lao động nam bị suy giảm khả năng lao động từ 61% đến dưới 81% là 56 tuổi.
Đến tháng 3/2024, ông An đủ 59 tuổi, bị suy giảm khả năng lao động 63% và có thời gian đóng BHXH là 35 năm thì đã đủ điều kiện hưởng chế độ hưu trí theo quy định trên.
Về mức hưởng lương hưu, Khoản 2 Điều 56 Luật BHXH năm 2014 quy định mức lương hưu hằng tháng của lao động nam từ năm 2022 trở đi được tính bằng 45% mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH tương ứng với 20 năm đóng BHXH, sau đó cứ thêm mỗi năm thì được tính thêm 2%, mức tối đa bằng 75%.
Khoản 3 Điều 56 Luật BHXH năm 2014 quy định mức lương hưu hằng tháng của người lao động đủ điều kiện hưởng lương hưu do suy giảm khả năng lao động được tính như quy định đối với lao động đủ điều kiện hưởng lương hưu trong điều kiện lao động bình thường. Sau đó, cứ mỗi năm nghỉ hưu trước tuổi quy định thì giảm 2%.
Căn cứ vào 2 quy định trên và thời điểm ông An muốn hưởng lương hưu, mức bình quân tiền lương tháng mà ông An đã đóng BHXH để tính mức hưởng lương hưu của ông.
Theo BHXH Việt Nam, trong trường hợp ông An vừa hưởng lương hưu mà qua đời, thân nhân của ông sẽ được hưởng trợ cấp tuất một lần.
Cụ thể, Khoản 2 Điều 70 Luật BHXH năm 2014 quy định mức trợ cấp tuất một lần đối với thân nhân của người đang hưởng lương hưu chết được tính theo thời gian đã hưởng lương hưu.
Nếu chết trong 2 tháng đầu hưởng lương hưu thì tính bằng 48 tháng lương hưu đang hưởng. Nếu chết vào những tháng sau đó, cứ hưởng thêm 1 tháng lương hưu thì mức trợ cấp giảm đi 0,5 tháng lương hưu, mức thấp nhất bằng 3 tháng lương hưu đang hưởng.
Ngoài ra, theo quy định tại Điều 66 Luật BHXH năm 2014 thì người lo mai táng cho ông An còn được hưởng trợ cấp mai táng bằng 10 lần mức lương cơ sở tại tháng mà ông qua đời.
Về việc hưởng BHXH một lần, căn cứ vào quy định tại Điều 60 Luật BHXH năm 2014, BHXH Việt Nam cho biết ông An chỉ có thể hưởng BHXH một lần trong 2 trường hợp.
Thứ nhất là khi ông An ra nước ngoài để định cư.
Thứ hai là ông An đang mắc một trong những bệnh nguy hiểm đến tính mạng như ung thư, bại liệt, xơ gan cổ chướng, phong, lao nặng, nhiễm HIV đã chuyển sang giai đoạn AIDS và những bệnh khác mà có mức suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên, không có khả năng hồi phục.
Trong trường hợp ông An bất ngờ qua đời khi chưa kịp hưởng BHXH một lần hay nghỉ hưu, thân nhân không có người đủ điều kiện hưởng trợ cấp tuất hằng tháng thì sẽ được giải quyết hưởng trợ cấp tuất một lần.
Theo Khoản 1 Điều 70 Luật BHXH năm 2014, mức trợ cấp tuất một lần đối với thân nhân của người lao động đang tham gia BHXH hoặc người lao động đang bảo lưu thời gian đóng BHXH được tính theo số năm đã đóng BHXH.
Cứ mỗi năm đóng BHXH tính bằng 1,5 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH cho những năm đóng BHXH trước năm 2014; bằng 2 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH cho các năm đóng BHXH từ năm 2014 trở đi.
Mức trợ cấp tuất một lần thấp nhất bằng 3 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH.
Ngoài ra, thân nhân lo chôn cất cho ông An còn được hưởng trợ cấp mai táng phí bằng 10 lần mức lương cơ sở tại tháng mà ông An qua đời.
