Khi đủ điều kiện hưởng chế độ hưu trí, người tham gia bảo hiểm xã hội sẽ được nhận lương hưu trọn đời (Ảnh minh họa: BHXH TPHCM).
Theo Điều 73 Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) năm 2014, sửa đổi tại khoản 1 Điều 219 Bộ luật Lao động năm 2019, người tham gia BHXH sẽ được hưởng lương hưu khi đáp ứng hai điều kiện về độ tuổi và số năm đóng BHXH.
Về điều kiện độ tuổi, khoản 2 Điều 169 Bộ luật Lao động 2019 quy định: "Tuổi nghỉ hưu của người lao động trong điều kiện lao động bình thường được điều chỉnh theo lộ trình cho đến khi đủ 62 tuổi đối với lao động nam vào năm 2028 và đủ 60 tuổi đối với lao động nữ vào năm 2035".
Kể từ năm 2021, tuổi nghỉ hưu của người lao động trong điều kiện lao động bình thường là đủ 60 tuổi 3 tháng đối với lao động nam và đủ 55 tuổi 4 tháng đối với lao động nữ. Sau đó, cứ mỗi năm tăng thêm 3 tháng đối với lao động nam và 4 tháng đối với lao động nữ.
Căn cứ vào quy định trên, độ tuổi nghỉ hưu của người lao động làm việc trong điều kiện bình thường vào năm 2023 như sau: đối với nam là từ đủ 60 tuổi 9 tháng, với nữ là từ đủ 56 tuổi.
Về điều kiện tham gia BHXH, người lao động phải đủ 20 năm đóng BHXH trở lên.
Khi đáp ứng đủ 2 điều kiện trên, người lao động được hưởng chế độ hưu trí với 2 quyền lợi suốt đời là lương hưu hằng tháng và thẻ bảo hiểm y tế miễn phí với mức chi trả đến 95%. Đến khi qua đời, thân nhân của người hưởng lương hưu còn được xem xét cho hưởng chế độ tuất, mai táng phí.
Tuy nhiên, trong một số trường hợp cụ thể, người đang hưởng lương hưu có thể bị tạm dừng hưởng chế độ hưu trí.
Cụ thể, Điều 64 Luật BHXH năm 2014 quy định trường hợp tạm dừng, hưởng tiếp lương hưu, trợ cấp BHXH hằng tháng.
Khoản 1 Điều 64 quy định: "Người đang hưởng lương hưu, trợ cấp BHXH hằng tháng bị tạm dừng, hưởng tiếp lương hưu, trợ cấp BHXH hằng tháng khi thuộc một trong các trường hợp sau đây: Xuất cảnh trái phép; bị Tòa án tuyên bố là mất tích; có căn cứ xác định việc hưởng BHXH không đúng quy định của pháp luật".
Trong 3 trường hợp trên, cơ quan BHXH quản lý hồ sơ hưu trí của người đang hưởng lương hưu sẽ quyết định dừng hưởng lương hưu đối với người tham gia BHXH.
Trong trường hợp tạm dừng vì lý do xuất cảnh trái phép, khi người xuất cảnh trở về định cư hợp pháp theo quy định của pháp luật về cư trú thì sẽ được cấp lại chế độ hưu trí như trước.
Trong trường hợp tạm dừng vì lý do bị Tòa án tuyên bố là mất tích, khi Tòa án hủy bỏ quyết định tuyên bố mất tích thì người tham gia BHXH sẽ được hưởng lại chế độ hưu trí như trước. Đồng thời, người này còn được truy lĩnh tiền lương hưu, trợ cấp BHXH hằng tháng kể từ thời điểm dừng hưởng.
Trong trường hợp dừng hưởng chế độ hưu trí vì lý do có căn cứ xác định việc hưởng BHXH không đúng quy định của pháp luật, cơ quan BHXH phải thông báo bằng văn bản và nêu rõ lý do.
Trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày tạm dừng hưởng, cơ quan BHXH phải ra quyết định giải quyết hưởng; trường hợp quyết định chấm dứt hưởng BHXH thì phải nêu rõ lý do.
